Przemoc wobec dzieci – Rozmowy w PoRozumieniu

Przemoc wobec dzieci to temat trudny i bolesny, ale niezwykle istotny. W centrum PoRozumienie rozmawiamy o tym, jak rozpoznawać przemoc, jak jej zapobiegać i jak skutecznie pomagać dzieciom, które doświadczają krzywdy. O tych problemach opowiadała Mirosława Kątna, współzałożycielka Komitetu Ochrony Praw Dziecka, organizacji działającej od ponad 40 lat na rzecz najmłodszych.

Przemoc w rodzinie – problem, który dotyczy każdego z nas

Przez lata zmieniało się postrzeganie dzieci w społeczeństwie – kiedyś traktowane były jako własność rodziców, dziś wiemy, że są pełnoprawnymi obywatelami, którzy mają swoje prawa. Mimo to wciąż zdarzają się sytuacje, gdy dzieci doświadczają przemocy fizycznej, psychicznej, emocjonalnej czy seksualnej. Problemem pozostaje także bierność społeczeństwa – zbyt rzadko reagujemy na przemoc wobec najmłodszych, zasłaniając się stereotypami („to porządna rodzina, więc na pewno nic złego się nie dzieje”).

Historia Małego Daniela – symbol społecznej znieczulicy

Pani Mirosława Kątna przywołała historię sześcioletniego chłopca, który zginął z rąk swojej macochy. Został skatowany, bo nie umiał zawiązać sznurowadeł. To wydarzenie stało się impulsem do założenia Komitetu Ochrony Praw Dziecka. Co w tej historii najbardziej porusza? Świadomość, że otoczenie – sąsiedzi, nauczyciele, przedszkolanki – wiedziało o sytuacji chłopca, ale nikt nie zareagował. To pokazuje, jak ważna jest nasza czujność i gotowość do działania.

Jak rozpoznać, że dziecko doświadcza przemocy?

Nie zawsze przemoc wobec dziecka jest widoczna na pierwszy rzut oka. Istnieje jednak wiele sygnałów ostrzegawczych.

• Nietypowe urazy – siniaki w kształcie odcisków palców, ślady po oparzeniach papierosem, pęknięte małżowiny uszne.
• Nagła zmiana zachowania – dziecko wycofane, lękliwe, unika kontaktu wzrokowego, ma problemy w szkole.
• Przemoc emocjonalna – dziecko stale słyszy, że jest „głupie”, „bezużyteczne”, „nic niewarte”.
• Zaniedbanie – brak odpowiedniej opieki, głód, brud, niedostosowanie ubrań do pogody.
• Przemoc seksualna – niepokojąca nadmierna seksualizacja zachowań dziecka, strach przed konkretną osobą.

Jak możemy pomóc?

Najważniejsze jest reagowanie. Nie możemy być obojętni na cierpienie dzieci. Jeśli podejrzewamy, że dziecko doświadcza przemocy, warto reagować szybko i zdecydowanie.

1. Zgłosić sprawę odpowiednim służbom – policji, ośrodkowi pomocy społecznej, szkole.
2. Reagować na bieżąco – jeśli widzimy rodzica szarpiącego dziecko, warto podejść i zapytać: „Czy mogę w czymś pomóc?”.
3. Wspierać edukację społeczną – rozmawiać z nauczycielami, rodzicami i samymi dziećmi o ich prawach.

Edukacja – klucz do zmiany

Wszystko sprowadza się do edukacji – dorosłych i dzieci. W centrum PoRozumienie podkreślamy, jak ważne jest uczenie najmłodszych, czym jest dobry i zły dotyk, jak mogą się bronić przed przemocą oraz gdzie szukać pomocy. Dorośli muszą zaś zrozumieć, że bicie nie jest metodą wychowawczą, a przemoc emocjonalna pozostawia blizny na całe życie.

Przemoc wobec dzieci to wciąż poważny problem, ale mamy narzędzia, by mu przeciwdziałać. Reagowanie, zgłaszanie, edukacja – to filary ochrony dzieci przed krzywdą. Każdy z nas może stać się osobą, która uratuje małego człowieka. Nie bądźmy obojętni!

Jeśli potrzebujesz wsparcia, skontaktuj się z nami – w centrum PoRozumienie znajdziesz profesjonalną pomoc psychologiczną, prawną i mediacyjną.